Begroting 2024: positief resultaat, maar financiële gezondheid komende jaren onder druk

Voor u ligt de begroting 2024. Deze begroting sluit met een positief saldo van € 2 mln. voor de jaren 2024 en 2025. Het meerjarenbeeld laat zien dat de financiële gezondheid van de gemeente fors onder druk staat. Daarbij zien we ook nog een aantal belangrijke risico's en onzekerheden: de grondexploitatie Rijswijk Buiten, de ontwikkeling van de uitgaven aan jeugdzorg en de financiële verhouding met het Rijk. Dit vraagt om een zorgvuldig financieel beheer en meer oplettendheid.

Investeren in gezonde groei

Binnen de financiële kaders investeren we volop in de stad en in de mensen. Rijswijk groeit. Binnenkort verwelkomen we de 60.000^e inwoner. Een grote mijlpaal, maar om gezond te kunnen groeien en onze stad schoon, heel en veilig te houden, vraagt dit flinke investeringen in gebiedsontwikkeling, in de energietransitie en in veiligheid. Om onze inwoners een plek te bieden waar zij zich thuis voelen. Om te wonen, te werken of te ontspannen.

Gezonde groei vraagt om voldoende woningen. Samen met corporaties en ontwikkelaars bouwen we aan een gevarieerd woningaanbod, met daarbinnen 30 procent sociale woningen. We ondersteunen het isoleren van bestaande woningen en we zetten in op het ontwikkelen van een warmtenet. Groen in de stad is belangrijk voor een gezonde leefomgeving en nodigt uit tot ontmoeting en ontspanning. We gaan het Wilhelminapark daarom omvormen naar een stadspark. Verder werken we aan het vergroten van de veiligheid in Rijswijk. We verhogen de verkeersveiligheid door het aanpakken van verkeersonveilige plekken en het verbeteren van onze fietspaden. Ook gaan we ons inspannen om te voorkomen dat jongeren op vroege leeftijd in aanraking komen met (drugs)criminaliteit. In het kader van het voorkomen en bestrijden van ondermijning vergroten we de kennis over en de meldingsbereidheid van ondermijning. Met de pandbrigade zetten we vol in op de aanpak van malafide pandeigenaren en andere misstanden in de Rijswijkse woonmarkt. Onze senioren blijven we voorlichten over online fraude.

Voor gezonde groei is het belangrijk dat iedereen kan meedoen. We gaan daarom aan de slag met jongerenparticipatie, zodat jongeren in Rijswijk kunnen meepraten over onderwerpen die zij belangrijk vinden. En we bieden jongeren ondersteuning bij de overgang van school naar werk, en blijven we inzetten op een goede samenwerking tussen onderwijs en het bedrijfsleven. Gezonde groei betekent ook dat minder Rijswijkers te maken hebben met armoede en schulden. Daarom zetten we in op laagdrempelige hulp bij de aanpak van schulden en stimuleren we inwoners om aan het werk te gaan. Als dat nodig is, begeleiden we inwoners in het vinden van een baan die bij hen past.

Lokale lasten

De lokale lasten stijgen volgens de gemiddelde inflatieverwachting. Het college stelt voor de afvalstoffenheffing en de rioolheffing een eerlijkere verdeling voor. Eenpersoonshuishoudens gaan relatief iets minder betalen, meerpersoonshuishoudens relatief iets meer. Het OZB-tarief stijgt licht. Voor de afvalstofheffing geldt een kostendekkend tarief. Omdat onze afvalverwerker te maken heeft met kostenstijgingen gaat de afvalstoffenheffing omhoog. Tot slot worden de tarieven van de bewonersvergunningen parkeren aangepast conform de gemiddelde prijs voor een bewonersvergunning parkeren in het MRDH-gebied. Dit komt neer op €68,40 per vergunning per jaar. Deze prijs is gelijk voor zowel de eerste als de tweede bewonersvergunning. De prijzen van de derde en volgende bewonersvergunning worden progressief.

Onzekere financiële verhouding met Rijk duurt voort

De onzekere financiële verhouding met het Rijk heeft een nadelig effect op deze begroting. Hierbij speelt een aantal kwesties. De landelijke herverdeeloperatie van het Gemeentefonds, waarbij via een bepaalde verdeling gemeenten van het Rijk geld krijgen om hun taken uit te voeren, heeft geleid tot structureel minder geld voor Rijswijk, namelijk € 2,8 mln. euro minder. Dit is eerder al verwerkt in de begroting en werkt door in deze begroting voor 2024.

Het inkomstenbudget van het Rijk voor bijstandsuitkeringen wordt gebaseerd op een objectief verdeelmodel. Sommige gemeenten hebben hier voordeel van en anderen, waaronder Rijswijk, nadeel. Voor 2024 voorzien we dat we € 1 mln. meer uitgeven aan de bijstand dan we van het Rijk krijgen. Dit zet onze begroting onder druk.

Ook blijft de stijging van de uitgaven aan jeugdzorg een onzekere factor. Nadat de kosten in 2022 gelijk bleven, lijkt in 2023 toch weer sprake van een stijging. De eerste analyses laten zien dat de prijs, de omvang en de zwaarte van de te leveren zorg toenemen. Daarmee stijgen ook de kosten.

De langlopende discussie tussen het Rijk en de gemeenten over de financiële verhouding is nog niet afgerond. Verschillende rijksuitkeringen blijven onderwerp van gesprek. Met de komende landelijke verkiezingen en de vorming van een nieuw kabinet in het vooruitzicht, duurt deze onzekerheid voorlopig voort. Dit zorgt voor een begrotingstekort voor de jaren 2026 (tekort € 6 mln.) en 2027 (tekort € 2 mln). Het is ongebruikelijk dat de begroting voor die jaren niet sluitend is, maar op advies van de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) stellen we een realistische meerjarenbegroting op. Hiermee maken we aan het Rijk inzichtelijk wat de consequenties zijn van de verminderde middelen.

Financiën op orde voor gezonde groei

We staan voor een uitdagende periode. De eerdergenoemde financiële tegenvallers zorgen ervoor dat onze financiële gezondheid onder druk komt te staan. Daarom moeten we nu zeer zorgvuldig omgaan met ons geld.

Binnen de mogelijkheden blijven we investeren in de stad en in de mensen om samen te bouwen aan een Rijswijk waar we trots op zijn. Gelet op de risico's en onzekerheden blijft de koers voor Rijswijk gericht op een financieel neutraal profiel. Als het nodig is komt het college in de kadernota 2025 met voorstellen en maatregelen om de financiële gezondheid op orde te houden. De focus komt vooral te liggen op de uitvoering van de bestaande plannen en ambities, conform onder andere het coalitieakkoord ‘Gezonde Groei’. We zetten vooral in op de uitvoering van de bestaande plannen en ambities. We nemen daarbij als gemeente Rijswijk de verantwoordelijkheid om onze financiën op orde te houden voor gezonde groei.

College van burgemeester en wethouders