Het hoogtepunt van de coronacrisis lijkt achter de rug en de economie herstelt sneller dan verwacht. De vraag is hoe groot de naweeën zijn en hoe lang die gaan duren. Met de uitvoering van de verschillende rijksregelingen als de TOZO en TONK en ons eigen maatregelenpakket Corona heeft Rijswijk een steentje bijgedragen aan de inwoners, organisaties, instellingen en bedrijven die geraakt werden door de effecten van de coronapandemie. Politiek-bestuurlijk gaat het in Nederland moeizaam. De kabinetsformatie duurt lang en het huidige demissionaire kabinet moet noodgedwongen grote beslissingen uitstellen. Op lokaal niveau gaan de gemeenteraden hun laatste maanden in; op weg naar de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2022. Het is in deze turbulente context dat wij onze laatste begroting presenteren.

Kern is dat we vooral voortbouwen op de koers van de afgelopen jaren, waarbij we balans zoeken tussen de financiële gezondheid van de gemeente en investeren in het Rijswijk van nu en de toekomst. De ontwikkeling van de financiële gezondheid ligt goed op koers. We groeien in vier jaar van een financieel risicovol profiel naar een financieel neutraal profiel.

Met de opbrengst van de Enecogelden is een Groeifonds opgericht. Vanuit het Groeifonds is een serieuze reservering gedaan voor ondertunneling van de Beatrixlaan en wordt geïnvesteerd in de Landgoederenzone en in de energietransitie. Ook realiseren we betaalbare huurwoningen dankzij het Woonfonds, waarbij toekomstige opbrengsten weer terugvloeien in het fonds. Zo blijft het ook voor toekomstige generaties beschikbaar. Daarnaast zijn in deze begroting extra middelen beschikbaar gemaakt voor veiligheid en het tegengaan van ondermijnende criminaliteit.

Gemeenten stonden de laatste jaren financieel onder druk door de steeds stijgende uitgaven aan jeugdzorg. Het Rijk heeft voor 2022 landelijk € 1,3 miljard extra beschikbaar gesteld voor de jeugdzorg. Het Rijswijkse deel is in deze begroting verwerkt. Het Rijk en de VNG werken daarnaast een Hervormingsagenda uit. Deze agenda bevat maatregelen die binnen het huidige stelsel passen en aanpassingen in wet- en regelgeving. Dat laatste is aan het nieuwe kabinet om een besluit over te nemen.

Het is tevens aan het volgende kabinet om de incidentele extra bijdrage voor 2022 om te zetten in een structureel grotere bijdrage voor de jeugdzorg. Vanuit hun toezichthoudende rol hebben de provincies bepaald dat we wel alvast driekwart van het verwachte extra geld mogen opnemen in de begroting voor de jaren 2023 en verder. Ook dit hebben we in de begroting verwerkt. Maar desondanks blijft de ontwikkeling van de uitgaven in het sociaal domein de komende jaren een punt van aandacht.

Na een jarenlange aanloop is het landelijke dossier Herverdeling Gemeentefonds bijna bij het eindpunt gekomen. Het herverdeelvoorstel is voor advies ingestuurd naar de Raad voor het Openbaar Bestuur. De verwachting is dat het volgende kabinet een besluit neemt en de consequenties verwerkt in de meicirculaire van 2022. Wij verwachten dat het nieuwe verdeelvoorstel ongunstig uitpakt voor Rijswijk en we een flinke negatieve bijstelling van de gemeentefondsuitkering krijgen te verwerken. Het herverdeelvoorstel kent een ingroeiperiode (vier jaar, tot en met 2026) en een plafond (maximaal € 60 per inwoner). De effecten van het huidige herverdeelvoorstel zijn verwerkt in deze begroting. Het nadeel loopt op van € 0,8 mln in 2023 tot € 2,8 mln in 2025.

Deze begroting sluit voor 2022 en 2023 met een positief saldo. Voor de jaren 2024 en 2025 moet nog geld worden gevonden om de begroting sluitend te maken. Deze stelpost vindt zijn oorzaak in de negatieve effecten van het hierboven genoemde herverdeelvoorstel Gemeentefonds. Wij hebben hard gewerkt om de stelpost zo klein mogelijk te houden: ten opzichte van de kadernota hebben we het gat verkleind van €1,7 mln naar € 1 mln. De volgende gemeenteraad moet over de verdere invulling een besluit nemen. Hiervoor kunnen de uitkomsten van het traject Transparant Begroten gebruikt worden. Doordat 2022 en 2023 met een positief saldo sluiten is er in de volgende raadsperiode ruimschoots tijd voor zorgvuldige afweging en politieke besluitvorming.

De financiële basis is op orde. We liggen op koers voor wat betreft de financiële gezondheid en de jaarrekening is op tijd voorzien van een goedkeurende verklaring van de accountant. Om nog beter in control te komen gaan we nu werken aan het vroegtijdig en beter inzicht krijgen in de totale impact van beleid en besluiten. Bijvoorbeeld door bij investeringen aan de voorkant inzichtelijk te maken hoe het toekomstig beheer en onderhoud er uitziet en wat daarvoor nodig is. Maar ook de impact van beleid op de uitvoering.

Samenvattend kunnen we stellen dat we in onze collegeperiode met gezond verstand en een nuchtere blik naar ons huishoudboekje hebben gekeken. We hebben bezuinigd waar kan, hervormd waar mogelijk en geïnvesteerd in zaken die de stad nodig heeft. En dat blijven we doen. Zo houden we de stad én onze financiën ook op de lange termijn gezond. Om deze reden wordt voorgesteld om het begrotingsoverschot van 2022 en 2023 toe te voegen aan het weerstandsvermogen, zodat Rijswijk nog beter is voorbereid op de toekomst.

College van burgemeester en wethouders