1. Sterke netwerken; actief accountmanagement en een goede organisatiegraad

2. Sterke werk- en winkelgebieden; transformatie en revitalisering van de Plaspoelpolder en herontwikkeling en versterking van de winkelcentra;

3. Sterke economische structuur; integratie van innovatie, digitalisering en duurzaamheid;

4. Sterk onderscheidend en helder profiel; positionering van Rijswijk in de regio.

Hiermee creëren en minimaal behouden we voldoende ondernemerschap en samenhangende werkgelegenheid.

Acquisitie leidt tot meer succes als de basis dienstverlening op orde is en er goed accountmanagement plaats vindt. Wij streven naar het continu verbeteren van onze dienstverlening, in samenhang met de publieke dienstverlening binnen de gemeente Rijswijk. Aan de hand van het projectplan ‘Ondernemers op de troon’ geven we de dienstverlening richting ondernemers hoge prioriteit. Concreet betekent dit vraaggerichte in plaats van aanbodgerichte dienstverlening en meer tijd voor een persoonlijk gesprek. De ondernemerspeiling is daarbij een instrument om de kwaliteit van onze dienstverlening inzichtelijk te maken en geeft handvatten om verbeteringen door te voeren.

We intensiveren het (strategisch) accountmanagement voor het behoud en aantrekken van nieuwe bedrijven en werkgelegenheid.

Accountmanagement heeft een positieve uitwerking op de dienstverlening richting ondernemers. De komende jaren intensiveren wij ons accountmanagement om duurzame relaties met individuele ondernemers en lokale netwerken te versterken, waarbij extra focus ligt op de strategische accounts die een groot aandeel hebben in de lokale economie. We versterken en verdichten onze relaties met bedrijven en netwerken tussen ondernemers, ondernemersverenigingen, en kennisinstellingen. Via de website en Linkedin account ‘Rijswijk Onderneemt’ blijven we verder in contact en delen we nieuws uit Rijswijk van bedrijven. Bedrijven en organisaties worden ook samen met de accountmanager van het Werkgevers Service Punt bezocht, zo leggen we verbinding tussen de arbeidsmarkt en het bedrijfsleven.

De Rijswijkse economie is ook onderdeel van de regionale economie. Regionale samenwerking en een onderscheidende regionale positionering zijn belangrijk voor Rijswijk én voor de regionale economie.

De gemeenten van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) versterken samen het economische vestigingsklimaat in de deelregio. Dat doen ze onder meer door te sturen op de voorraad van kantoren(plannen en aanbod), bedrijventerreinen en detailhandel. Vitale werklocaties en marktevenwicht in vraag en aanbod zijn hierbij het doel. In de strategische agenda werklocaties van de MRDH staat Rijswijk met de aanpak van de werklocaties prominent benoemd. Daarbij gaat het om de aanpak via transformaties van kantorenleegstand, revitalisering van bedrijventerreinen en de aanpak van winkelgebieden. Rijswijk trekt nauw op met de MRDH op deze thema’s en de MRDH ondersteunt de gemeente op haar beurt met inzet en financiën

Op dit moment wordt de Strategie Werklocaties MRDH 2022-2030 geactualiseerd. Begin 2023 wordt die aan de provincie aangeboden ter verdere verankering in het provinciaal omgevingsbeleid. De wethouder Economische Zaken is via de bestuurscommissie MRDH economisch vestigingsklimaat in dit proces betrokken, de raadsleden via de adviescommissie MRDH Economisch Vestigingsklimaat, bestaande uit een afvaardiging/leden uit de gemeenteraad van gemeente Rijswijk.

Er is een regionaal tekort aan kleinschalig bedrijfsmatig vastgoed en er zijn transformatie- en herstructureringsopgaven. Zowel het IPP als het BPH dragen bij aan de realisatie van deze opgave. In BPH-verband werken wij samen met de gemeenten Den Haag, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Zoetermeer, Leidschendam-Voorburg en Delft aan het verbeteren van het vestigingsklimaat van de Haagse regio en omstreken. BPH kan op deze schaal slagvaardig en meer uitvoeringsgericht te werk gaan en staat met het frontoffice, bestaande uit accountmanagers van de deelnemende gemeenten, dichtbij de vragen uit de markt.

Doelstelling is het behoud van bestaande bedrijven voor de regio en huisvesting en aantrekkelijke werklocaties (blijven) bieden aan nieuwe bedrijven.

Op basis van de vastgestelde toekomstvisie Plaspoelpolder (2017) en addendum (2019), hebben wij bij deze gebiedsaanpak de volgende ambities en speerpunten:

1. volwaardig onderdeel van Rijswijk in het hart van Haaglanden

2. sterk verblijfsklimaat

3. werkgelegenheid en onderwijs

4. groen en duurzaam

5. specifieke kwaliteiten en milieus versterken

6. benutten van de goede ligging en perfecte ontsluiting

7. het bereiken van een 24/7 verblijfsklimaat en daarmee een goed vestigingsklimaat van de Plaspoelpolder.

We zetten in op het terugbrengen van het aantal leegstaande kantoren en leveren een bijdrage aan de enorme vraag naar woningen in de regio door het toevoegen van woningen aan de randen van het gebied. Functiemenging draagt ook bij aan sociale veiligheid en een 24/7 verblijfsklimaat en daarmee het vestigingsklimaat van de Plaspoelpolder.

De transformatieplannen Plaspoelpolder zijn onderverdeeld in drie deelgebieden;

Havenkwartier, Middengebied en Kesslerpark e.o.

We transformeren het Havengebied en Kesslerpark naar aantrekkelijke levendige woon- en werkgebieden. Functiemenging levert een meer levendige, aantrekkelijke en toekomstbestendige werklocatie op. Het Middengebied wordt gerevitaliseerd en blijft voor 100% een werklocatie.

We werken hier ook samen met onder meer de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, Provincie Zuid Holland, Industrieschap Plaspoelpolder en andere stakeholders om de ambities in de Plaspoelpolder te realiseren. In 2021 en 2022 zijn de ontwikkelkaders voor het Havenkwartier en Kesslerpark e.o. vastgesteld.

In het Havenkwartier bieden de haven en de Vliet kansen om een aangenaam verblijfsgebied te creëren waar het fijn wonen en werken is met een passend aanbod van maatschappelijke, recreatieve en horecavoorzieningen.

Het Havenkwartier wordt de komende jaren getransformeerd van een verouderde bedrijvenlocatie naar een locatie waar ondernemerschap en bedrijvigheid wordt gecombineerd met woningbouw en restaurants, cafés, een hotel, een buurtsupermarkt en medische- of zorgvoorzieningen. We willen bedrijvigheid behouden en zorgen dat nieuwe bedrijven zich hier vestigen. We versterken het gebied door woningen te bouwen, de openbare inrichting te verbeteren en met aanvullende functies zoals horeca aantrekkelijker maken. In het ontwikkelkader staat hoe de verschillende functies wonen, bedrijvigheid, natuur en verkeer hier een verdere plek krijgen.

Ook Kesslerpark e.o. transformeren we naar een levendiger woon- en werkgebied. We benutten de transformatie van leegstaande kantoren in dit gebied om een toekomstbestendige en aantrekkelijke werklocatie te maken.

Samen met Kadans Science Partner werken we aan de ontwikkeling van een campus ecosysteem op Kessler Park, ‘At the Park’, waar niet alleen het Rijswijks Center for Sustainable GeoEnergy, maar ook aanverwante bedrijven en onderwijsinstellingen rondom de bredere maatschappelijke opgave van de energietransitie zich kunnen vestigen. In samenwerking met onderwijs- en vakopleidingen willen we de tekorten aan monteurs en installateurs in de sector helpen verminderen. Daarnaast voegen we binnenstedelijk woningen toe voor (young) professionals en verkennen we het realiseren van tijdelijke studentenhuisvesting in het gebied. De campus functioneert hierbij ook als vliegwiel en katalysator voor de transformatie van de rest van heel de Plaspoelpolder.

Half 2021 is het startsein gegeven voor de aanpak van het ondernemende hart van de Plaspoelpolder: het Middengebied. Gemeente Rijswijk, Industrieschap Plaspoelpolder en Belangen Vereniging Bedrijven Rijswijk hebben een intentieovereenkomst gesloten tot verdere samenwerking om het vestigingsklimaat te verbeteren, het middengebied te revitaliseren en een duidelijke en aantrekkelijke positie te geven in de regio.

Het middengebied blijft een werklocatie zonder wonen. We zetten in op het behoud en het aantrekken van (nieuwe)bedrijven en werkgelegenheid. Zo is er een gebiedsmakelaar specifiek binnen dit gebied actief.

In samenwerking met diverse partijen worden ‘kansenzones’ in het gebied herontwikkeld. Samen met het IPP en partijen pakt gemeente Rijswijk de (her)ontwikkeling van kansenzones op en speelt in op de regionale behoefte aan kleinschalige bedrijfshuisvesting. We werken actief aan betere benutting en uitstraling van het middengebied, waar mogelijk ook met herverkaveling.

Naast de grote Plaspoelpolder kent Rijswijk nog zeven grotere en minder grote, maar zeker niet minder belangrijke werklocaties: Vervoerscentrum Vrijenban, Delftweg, Heulweg, Broekpolder, Hoornwijck, Zuidflank en ’t Haantje. De waarde van ook deze werklocaties in en voor Rijswijk is groot.

De werklocaties in Rijswijk zijn goed voor circa driekwart van het totaal aantal banen in onze gemeente. Rijswijk is echt een werkstad, te zien aan de positieve pendelstromen en het hoge aantal banen per 1.000 inwoners. Rijswijk speelt met haar acht formele werklocaties ook een belangrijke rol in de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag.

De strategie toekomstbestendige werklocaties moet de ambitie borgen om passende en aantrekkelijke werklocaties aan te kunnen (blijven) bieden die kwantitatief en vooral ook kwalitatief aansluiten bij de huidige en toekomstige behoefte van ondernemers. Een helder gebiedsprofiel en strategie per werklocatie draagt hieraan bij. Op basis van de geleverde input, stellen we samen met de bedrijven, gebruikers en eigenaren van de verschillende werklocaties verdere uitvoeringagenda’s op. Vanuit de strategie toekomstbestendige werklocaties volgt de ontwikkeling van een toekomstvisie Vrijenban/Delftweg waarbij we niet alleen rekening houden met de gemeentelijke ambities, maar ook met de diverse beleidswensen en -prioriteiten vanuit de regio, provincie en het Rijk. Denk aan de compensatieregeling vanuit de provincie of het regionale (en zelfs landelijke) vraagstuk omtrent (stads)logistiek in de regio. Verder willen we nog een visie ontwikkelen (doorkijk naar 2024) voor het TNO-terrein als ruimtelijk zoekgebied waarin ook het bedrijventerrein Heulweg wordt betrokken.

Tekst uit coalitieakkoord Gezonde Groei Rijswijkse koers 2022-2026:

TNO terrein

We gaan een visie ontwikkelen voor het TNO-terrein als ruimtelijk zoekgebied. Hierin wordt ook het bedrijventerrein Heulweg betrokken. In dit gebied komt geen woningbouw, het wordt een groene verbinding tussen Pasgeld Oost, Pasgeld West en het Elsenburgerbos. De huidige gebouwen mogen worden ontwikkeld voor kennisontwikkeling en mogelijk lichte horeca. Het terrein heeft daarmee een ondersteunende en aanvullende functie voor de hoogwaardige bedrijvigheid in de Plaspoelpolder en het Bioscience Park. Het terrein wordt opengesteld voor iedereen.

Vrijenban

Het college ontwikkelt een toekomstvisie voor de bedrijven in Vrijenban en rond de Delftweg. Voor het gebied Vrijenban wordt een economisch profiel opgesteld en doet het college een voorstel voor clustering, kwaliteitsverbetering en positionering van dit gebied. Het college houdt bij het opstellen van deze toekomstvisie rekening met de vraag naar bedrijvenlocaties met een hogere milieucategorie en ruimtelijk extensieve functies zoals technische en logistieke dienstverlening.

Toekomstbestendige retailstructuur en kerngebieden in Rijswijk

Extra aandacht is er in 2023 voor lokale retail- en horeca ondernemers en hun onderlinge samenwerking. Daarnaast bouwen we voort op de reeds ingezette versterking van de winkelcentra in Rijswijk.

We ontwikkelen nieuw integraal beleid voor retail en horeca (detailhandel, horeca, winkelcentra, terrassen) en tijdelijke economische activiteiten (standplaatsen, markten, relatie evenementen). De aanbieding van dit nieuwe beleid aan de raad staat gepland voor Q2 2023.

Het doel is te komen tot een toekomstbestendig ondernemersklimaat voor retail en horeca met ruimte voor innovatie en een toetsingskader voor initiatieven van ondernemers die zich willen vestigen.

Het oude beleid is verouderd en aan vernieuwing toe.

Ingrediënten voor het nieuwe beleid zijn:

• wensen en bevindingen bewoners, ondernemers en andere stakeholders

• onderzoek toekomstbestendigheid retail en horeca in Rijswijk (analyse toekomstbestendigheid winkelcentra en solitair gelegen vestigingen en locaties)

• trends en ontwikkelingen (bestedingsgedrag, beleving, impact coronacrisis, flitsbezorgers)

• beschikbare marktruimte op basis van analyse vraag en aanbod en behoefteraming

• visie en ambities (groeiambitie, beoogde doelgroepen, positionering in regio en Rijswijk)

• toekomstbestendige hoofdstructuur ((her)positionering van alle concentratiegebieden (historisch Oud Rijswijk, Bogaard stadscentrum en de 5 buurtwinkelcentra) en tijdelijke economische activiteiten

• handelingsperspectieven per winkelcentrum en solitaire vestigingen toetsingskader (spelregels voor plannen en initiatieven)

De komende jaren staat in het teken aan het uitvoeren van het vastgestelde masterplan Bogaard Stadscentrum en de herinrichting van het Bogaardplein. Bogaard Stadscentrum wordt getransformeerd tot een stadscentrum met een compacter winkelcentrum en een levendig verblijfsgebied met meer diversiteit aan functies. Daarnaast geven we verdere invulling aan de positionering van het nieuwe stadscentrum met o.a. een nieuw beeldmerk, gebiedscommunicatie over deelprojecten en de daaraan gelieerde verbouwingswerkzaamheden, zodat het winkelcentrum aantrekkelijk blijft als vestigingslocatie voor ondernemers en als verblijfsgebied voor bezoekers.

Het winkelcentrum in Oud Rijswijk is een aantrekkelijk winkelgebied voor ondernemers en bezoekers. Oud Rijswijk heeft juist een dorps karakteristiek ambachtelijk karakter dat grote steden om ons heen missen en waar we trots op zijn. Dit is niet alleen te danken aan de mooie historische locatie, maar zeker ook aan de actieve ondernemers en samenwerking en uitvoering van activiteiten uit de BIZ (de bedrijven investeringszone Oud Rijswijk). Samen zetten we in op het vernieuwen en het verbeteren van de positionering van het oude historische centrum door samen met de ondernemers het historisch karakter te versterken via actieve gebiedscommunicatie en (ruimtelijke) aanpassingen in de openbare ruimte, waaronder het versterken van de entrees. Verder gaan we de verouderde marktverordening in Oud Rijswijk actualiseren, met beoogde aanbieding aan de raad in Q1 2023.

Juist in deze periode waarin we als gemeente met de lokale ondernemers hard moeten werken aan de her- en de doorontwikkeling van de winkelcentra, is een goede samenwerking in het gebied cruciaal. Om die reden draagt de gemeente ook komende jaren bij aan het centrummanagement van de winkelcentra en stellen we samen nieuw evenementenbeleid op.

Een centrummanager is de verbinder tussen de ondernemers, vastgoedeigenaren en gemeente als het gaat om organisatie en uitvoering op het gebied van marketingcommunicatie, evenementen en activiteiten die een belangrijke bijdrage hebben voor het winkelcentrum. In Rijswijk zijn twee centrummanagers actief in Bogaard stadscentrum en in Oud Rijswijk. Zij zijn het eerste aanspreekpunt voor lokale ondernemers, vastgoedeigenaren en gemeente. Concreet gaat het dan om het verbinden van alle stakeholders in het gebied, contacten met (potentiële) winkeliers en regie houden op de vertaling van de marketingcommunicatiestrategie voor het hele gebied.

Via de stichting Hoteloverleg Rijswijk versterken partners de onderlinge samenwerking tussen hoteleigenaren en cultuur, horeca en retail. Via deze samenwerking en arrangementen promoten en profileren we aantrekkelijk Rijswijk en is de inzet om meer bezoekers en bestedingen aan te trekken.

We bouwen verder aan onze economische positie binnen de regio en benutten de unieke kansen die onze ligging in het hart van Haaglanden biedt. Verdere samenwerking met zowel lokale als ook regionale partners leiden tot sterkere werklocaties en ecosystemen en netwerken waarin ondernemers kunnen floreren. We zetten extra in op het aanjagen en integreren van innovatie, duurzaamheid en digitalisering.

In 2030 is Rijswijk een belangrijke plek voor innovatieve bedrijven en wordt er in Rijswijk gewerkt aan de praktische toepassing en technieken voor duurzame energie en warmte. Onze economische structuur is daardoor versterkt, bedrijven zijn sterker verbonden met Rijswijk en creëren spin-off voor nieuwe vestigers en werkgelegenheid. Het aantal banen groeit samen met het aantal woningen.

Rijswijkse bedrijven, die al langer gevestigd zijn, kunnen via hun ambassadeurschap een spin-off genereren voor het aantrekken van nieuwe bedrijven of nieuwe vestigingen van bedrijven. Een sterke organisatiegraad helpt hierbij. Zo zorgen we ervoor dat Rijswijk een robuuste, duurzame economische structuur krijgt.

We zetten verder in op clustering en innovatie. We zien dat innovaties ook steeds meer sector-overstijgend hand in hand gaan, denk aan artificial intelligence ICT samenwerking met technische bedrijven en of de maakindustrie. Ondernemers zoeken werklocaties waar ze verdere samenwerkingen kunnen aangaan en met een aantrekkelijk verblijfsklimaat voor de werknemers. Samen worden maatschappelijke opgaven aangepakt.

In Rijswijk zijn al veel voorwaarden voor onderscheidend innovatieve clusters aanwezig, dit zijn;

• van oudsher in Rijswijk gevestigde organisaties, zoals TNO en EPO en veel ICT bedrijven;

• het door veel partijen gesteunde initiatief van het Rijswijk Center for Sustainable GeoEnergy, met unieke testlocatie, waar innovaties op waarde schaal en onder ware condities in de aardbodem kunnen worden getest;

• in 2022 is met betrokken partijen een intentieovereenkomst tot verdere privaat-publieke samenwerking gesloten binnen het netwerk van de Energy Cave, waarbij onderwijs, overheid en bedrijfsleven bij elkaar komen op het gebied van de energietransitie, specifiek geothermie;

• de ligging dichtbij gevestigde én op de meest ideale plek in Zuid-Holland voor aardwarmte;

• de aanwezige fysieke ruimte die nodig is voor bedrijven om zich te kunnen vestigen en ontwikkelen;

• de opgaven in de gebouwde omgeving op het gebied van duurzaamheid en energie groot en er nog veel kansen te verzilveren zijn, met name als het gaat om temperatuurverwarming en -verkoeling.

Overheid, bedrijven en onderwijs willen samenwerken, en de opgaven zijn ook urgent. Het klimaat verandert en de energietransitie is in volle gang. Samenwerken rondom geothermie en energie-transitie biedt bedrijven, overheden, brancheorganisaties en onderwijsinstellingen de kans om sneller en slimmer te innoveren en bij te dragen aan het oplossen van complexe vraagstukken en het tekort aan opgeleide arbeidskrachten.

De ontwikkelfase waarin geothermie zit is gebaat bij clustervorming. Geothermie is ook een belangrijke bron binnen de duurzame energievoorziening en overige technische (energietransitie) innovaties. Niet alleen het aantal bedrijven maar ook de heterogeniteit van de bedrijvenpopulatie zal in het cluster toenemen (heterogeniteit naar omvang, kennisniveau en technologietoepassing).

Afgelopen jaar is met partijen in de tripple helix (overheid-kennis/onderwijs-bedrijven) een intentieovereenkomst gesloten tot verdere regionale samenwerking en opschaling rondom geothermie en de energietransitie. (Vak)onderwijs, bedrijven en overheden hebben een eerste gezamenlijke uitvoeringsagenda opgesteld. Daarin is expliciet aandacht voor een goede aansluiting tussen arbeidsmarkt en onderwijs, kennisoverdracht en innovatie. Niet alleen voor Rijswijk maar voor de hele regio.

Er wordt nieuw onderwijs ontwikkeld, het bedrijfsleven kan nieuwe innovatietechnieken testen en verdere business to business opzoeken, en inwoners kunnen straks in Rijswijk terecht bij de expositie “Rijswijk Schakelt Over” met informatie en bij vragen o.a. ook over het verduurzamen van hun woning.

Van begin af aan zijn de buurgemeenten, MRDH, en Provincie nauw betrokken en hebben zij co-financiering verstrekt. Er lopen nieuwe aanvragen en verkenning tot volgende co-financiering, ook in breder collectiever verband rondom het verkrijgen van bijdragen uit het Nationaal Groeifonds voor een consortium van campussen in Zuid Holland. Vanuit het bestuurlijk overleg Kesslerpark is onder andere een bestuursovereenkomst met gemeente Delft gesloten. Hierin is wederzijdse samenwerking afgesproken voor de verdere doorontwikkeling van de campus en het ecosysteem en specifiek op gebied van bedrijvenvestiging en (tijdelijke) studentenhuisvesting in Rijswijk. Het bouwen van wooneenheden voor studenten in Kesslerpark levert een positieve bijdrage aan de Delftse huisvestingsvraag van studenten en andersom helpt Delft Rijswijk bij het uitbouwen van de campus en doorverwijzing van bedrijven.

We positioneren Rijswijk als een groene, bereikbare stad waar innovatie wordt omarmd en zetten in op het versterken van de lokale samenwerking tussen onderwijs en het bedrijfsleven. Specifiek zetten wij daarbij in op het versterken van de profielen techniek en energie. Daarnaast geven we meer lading aan een gerichte, adequate en stevige profilering en acquisitie per werklocatie met aandacht voor de nieuwe economie thema’s zoals digitalisering, innovatie en duurzaamheid. We creëren hierbij meer focus op innovatieve en duurzame partners.

Rijswijk ligt centraal in de verstedelijkte zuidvleugel van de Randstad en het economisch kerngebied van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH). Rijswijk kent relatief veel werklocaties en daarmee nemen we een unieke plek in aan de verschillende economische regiotafels. We huisvesten bijzondere organisaties en belangrijke werkgevers, maar ook unieke faciliteiten zoals de testlocaties van TNO. Dit gegeven betekent dat lange termijn visies en ontwikkelingen die vanuit de regio worden ontwikkeld, per definitie ook voor Rijswijk gelden. Rijswijk speelt hier echter ook een eigenstandige rol door nieuwe ontwikkelingen en kansen te initiëren waar de regio op kan aanhaken zoals de Energy Cave als spin-off van het Rijswijk Center for Sustainable Geo-energy (RCSG).

Een groeiend aantal inwoners betekent dat we ook meer banen willen creëren. Juist in Rijswijk is het MKB de banenmotor. Verstedelijking is niet alleen meer wonen toevoegen, maar ook meer werken. Als we bedrijven en organisaties willen behouden, aantrekken en laten starten vraagt dit om voldoende en kwalitatief goede werklocaties en vestigingsmogelijkheden, goed accountmanagement en goede dienstverlening.