De Rijswijkse economie is sterk afhankelijk van (inter)nationale economische ontwikkeling. Uit laatste voorlopige cijfers over de economische groei in ons land het eerste half jaar blijkt dat de economie na een periode van grotere groei dan verwacht (na corona) nu tot stilstand lijkt gekomen. Er was vrees voor een recessie, maar daar is geen enkele sprake van. Dat het met de economie goed gaat, heeft zeker niet alleen voordelen. De nadelen zie je vooral in de krappe arbeidsmarkt. Een hoge inflatie hoeft vanuit historisch perspectief geen directe relatie met economische groei te hebben (bron CBS).

Landelijk wordt nagedacht over maatregelen ter versterking van de koopkracht. Maar de economie blijft weerbarstig, vaak ook onvoorspelbaar en heeft een grote invloed op een (lokale) maatschappij. (Herstel) cijfers met betrekking tot de economische groei in Nederland wisselen sterk en verschillen vooral ook per sector.

In coronatijd werden de sectoren leisure, horeca en retail hard geraakt. In 2022 kruipen zij echter duidelijk weer uit het dal maar vanuit de lokale oriëntatie op deze sectoren vraagt dit ook voor 2023 nog wel blijvend aandacht in ons economisch beleid en accountmanagement. Via ons economisch beleid richten we ons verder op het versterken van het vestigingsklimaat voor ondernemers via actief accountmanagement, herstructurering en gebiedsontwikkeling van onze winkelcentra en werklocaties. Blijvende aandacht is er voor aanscherping en verbetering van onze dienstverlening aan ondernemers.

We steven naar een sterke betrokken lokale economie met een sterke organisatiegraad. Met een positionering van aantrekkelijke en toekomstbestendige werklocaties passend binnen de regionale ambities. Dit alles met als doel het behoud en waar mogelijk creëren van nieuwe werkgelegenheid.

De economische strategie, strategie toekomstbestendige werklocaties en retail- en horecavisie geven mede de richting van de uitvoering aan ons economische beleid. Onderdeel van dit alles is actief accountmanagement met stevige regionale positie.

1. Sterke netwerken: actief accountmanagement en een goede organisatiegraad tussen bedrijven;

2. Sterke werk- en winkelgebieden: transformatie en revitalisering van de Plaspoelpolder en herontwikkeling en versterking van de winkelcentra;

3. Sterke economische structuur: integratie van innovatie, digitalisering en duurzaamheid;

4. Sterk, onderscheidend en helder profiel: positionering van Rijswijk in de regio.

De indicatoren functiemenging, vestigingen, werkgelegenheid en waardering van ondernemers vormen de terugkerende thermometer voor de ontwikkeling van de Rijswijkse economie en worden elk jaar in de begroting getoond. Deze indicatoren zijn afhankelijk van diverse factoren, zoals de economische conjunctuur, ontwikkelingen binnen de sterk vertegenwoordigde bedrijfssectoren in Rijswijk en de lokale inwonersgroei.

In vergelijking met onze buurlanden was de krimp van de Nederlandse economie na de economische klap van de coronacrisis in 2020 kleiner, waardoor de Nederlandse economie per saldo sneller herstelt. In 2021 was de arbeidsmarkt historisch krap en vertaalde die zich niet in sterke loongroei. De lonen namen gemiddeld 2,2% toe, de inflatie in 2021 was gemiddeld 2,7%. (bron; CBS jaaroverzicht van de Nederlandse economie in 2021).

In 2022 is de inflatie wel fors toegenomen. Er spelen grote mondiale ontwikkelingen als gevolg van de oorlog in Oekraïne. De prijzen van zowel graan- als gas staan onder druk en hebben daarmee een grote impact op de economie en maatschappij.

Het beeld en de prognoses die hieronder worden geschetst zijn op basis van cijfers van 2021.We monitoren jaarlijks dezelfde indicatoren met terugblik naar het jaar daarvoor. Het is verder complex om de indicatoren op het niveau van Rijswijk ‘smart’ te voorspellen, laat staan te beïnvloeden. Op basis van historische trends en actuele ontwikkelingen maken we een inschatting voor de komende jaren, uitgedrukt in een positieve (+) of negatieve (-) groei.

We verwachten door voortzetting van acties uit het maatregelenpakket en uit hoofde van de Rode Loper en Ondernemers op de Troon, in 2023 een hoger rapportcijfer van de waardering van ondernemers, met een doelstelling rapportcijfer 7.

Functiemenging geeft de verhouding weer tussen het aantal banen en woningen.

Met een index van 54,6% in 2021 (index 54,8% in 2020 en index 56,3% in 2019) is Rijswijk is nog steeds te typeren als een ‘werkgemeente’, hoewel dit de afgelopen jaren aan het veranderen is naar meer een gemeente van werken én wonen. De index loopt van 0 (alleen wonen) tot 100% alleen werken. Bij een waarde van 50% zijn er evenveel woningen als banen. Zie ook de kleurenkaart hieronder voor een verdere vergelijking met andere gemeenten. (bron VNG waar staat je gemeente)

Ondernemen en wonen kan in Rijswijk in een kleinschalige prettige omgeving waar de voordelen van stad én dorp aanwezig zijn. We blijven daarbij wel oog houden voor voldoende ruimte voor ondernemen in de regionale context.

elet op de druk op de woningmarkt en tekort aan voldoende ruimte voor bedrijven in Zuid-Holland hebben de gemeenten Rijswijk, Den Haag, Delft en Leidschendam-Voorburg met Provincie in ‘het woonwerkakkoord’ gezamenlijke afspraken gemaakt over wonen én werken. Doel en ambitie is om voldoende woningbouw te realiseren en tegelijkertijd ook op langere termijn voor voldoende en goede bedrijventerreinen te zorgen.

Rijswijk groeit de komende jaren door de geplande woningbouw. Dat biedt economische kansen, zowel voor de profilering van Rijswijk alsook voor lokaal draagvlak voor voorzieningen. We verwachten dat de index werken wonen nog meer naar elkaar toetrekt.

Het aantal banen per 1.000 inwoners in Rijswijk ligt nog steeds fors hoger vergeleken met gemeenten met een vergelijkbaar aantal inwoners in Nederland.

De groei van het aantal banen in Rijswijk bedroeg in 2021: -130 banen

De groei van het aantal vestigingen in Rijswijk bedroeg in 2021: + 400 vestigingen

Een vestiging is een locatie van onderneming, instelling of zelfstandige beroepsoefenaar (dat wil zeggen elke fabriek, werkplaats, kantoor, winkel of andere bedrijfsruimte, dan wel complex daarvan) waarin of van waaruit een economische activiteit of zelfstandig (vrij) beroep wordt uitgevoerd door minimaal 1 werkzaam persoon.

(bron Rijswijk in Cijfers/Stichting Lisa | LISA 2021)

De verwachting voor 2023 en verdere jaren is een toename van banen en verdere toename van vestigingen, gelijk aan de landelijke trend.

Een groot aandeel in de werkgelegenheid in Rijswijk wordt gecreëerd door het MKB, waarvan weer een groot aandeel startende ZZP’er. Dit is ook een landelijke trend; de opmars van ZZP’ers en start-up’s. Het aantal vestigingen groeit hierdoor. Met een verdere toename van het aantal openstaande vacatures en daling van het aantal werklozen, liep de spanning op de arbeidsmarkt in het eerste halfjaar van 2022 verder op (bron CBS) In de sectoren zorg, horeca en techniek bestaan forse personeelstekorten. Ook Rijswijkse ondernemers ondervinden last van de krappe arbeidsmarkt. Voldoende personeel is cruciaal voor bedrijvigheid en groei van de regionale economie.

Onder andere bij de campusontwikkeling rondom het Rijswijk Center for GeoEnergy en de Energy Cave op Kesslerpark jagen we samenwerkingen met onderwijs en arbeidsmarkt rondom het thema energietransitie verder aan. De inzet op nieuwe energie leidt tot meer banen en we dragen bij aan het verminderen van de tekorten aan geschoolde arbeidskrachten. Onze extra inzet op transformaties naar aantrekkelijke en toekomstbestendig werklocaties en winkelgebieden en het (verder) positioneren van Rijswijk als aantrekkelijke vestigingslocatie, gecombineerd met actief accountmanagement, leidt tot meer nieuwe bedrijven en organisaties in Rijswijk.

De dienstverlening van de gemeente is door ondernemers in 2019 beoordeeld met een 6,4. Dat komt overeen met het landelijk gemiddelde. In 2023 voeren we weer een nieuwe enquête uit.

Deze ondernemerspeiling werd eens per twee jaar uitgevoerd. Als gevolg van de coronacrisis is de peiling in 2021 niet uitgevoerd om ondernemers niet extra te belasten met vragenlijsten.

Met extra inzet op accountmanagement, de maatregelen uit het coronamaatregelenpakket én meer aandacht voor de dienstverlening via de Rode Loper en Ondernemers op de Troon streven we naar een minimaal rapportcijfer 7.